Jak powinna wyglądać edukacja na miarę XXI wieku? To pytanie każdego dnia zadają sobie osoby odpowiedzialne za program nauczania i kształt szkolnictwa, próbując opracować metody, które będą najlepsze dla wzrastającego obecnie pokolenia. Pytanie to zadają sobie także rodzice, którym szczerze zależy na wychowaniu swoich dzieci. Zmieniający się dynamicznie świat sprawia, że przed współczesną edukacją i systemem szkolnictwa stoi obecnie wiele wyzwań. Jak można sobie z nimi poradzić?
Jedną z najbardziej palących kwestii nadal pozostają nierówności między dziećmi, które są spowodowane kwestiami społeczno-ekonomicznymi – tym, jak kapitał intelektualny i kulturowy odziedziczony po rodzicach przekłada się na możliwości edukacyjne ich dzieci. Mimo szlachetnych deklaracji o równości szans, pozostają one iluzoryczne. Odzwierciedlają to liczne badania – dzieci rodziców z wyższym wykształceniem mają znacznie większe prawdopodobieństwo kontynuowania nauki na poziomie akademickim niż ich rówieśnicy bez podobnej historii rodzinnej. Rodzice z wyższym wykształceniem są bardziej skłonni wspierać swoje dzieci np. poprzez wysyłanie ich na prywatne korepetycje mające rozwiązać ewentualne problemy z nauką. Nieuprzywilejowanie niestety nadal pozostaje jednym z głównych wyzwań systemu edukacji. Jak zasypać przepaść między dziećmi z dobrych rodzin, a tymi, którym się nie poszczęściło?
Wiele uwagi w ostatnich latach zdobyła także problematyka wykorzystania nowych technologii w procesie edukacyjnym. Postępująca cyfryzacja szkolnictwa sprawia, że zarówno uczniowie, jak i nauczyciele i rodzice zmuszeni są do wykształcenia nowych kompetencji, które umożliwią im sprawne poruszanie się po wirtualnym świecie. Cyfrowa nauka otwiera przed nowoczesnym szkolnictwem wiele możliwości, ale wymaga także radykalnej reorganizacji dotychczasowego modelu. Już wkrótce to, czy ktoś posiada odpowiednie kompetencje technologiczne, może przeważyć o jego potencjalnym sukcesie w szkole. Rzeczą problematyczną w tym kontekście okazuje się konieczność wytworzenia takiego modelu korzystania z sieci, który byłby bezpieczny dla dzieci. Edu-tech to przyszłość. W dużej mierze od nas zależy, jak będzie wyglądać. Edukacja będzie musiała pokazywać, w jaki sposób można wykorzystać technologię z korzyścią dla uczniów, a także uczyć przyszłe pokolenia, jak radzić sobie z problemami, które z niej wynikają.
Urynkowienie edukacji sprawia, że ma ona jedno, bardzo konkretne zadanie – ma ona przygotować młodych ludzi do wejścia na rynek pracy. Edukacja w tradycyjnym sensie okazuje się być pod tym kątem niewystarczająca – w wielu miejscach jest przestarzała, nie przekazuje uczniom kompetencji i narzędzi, które pozwoliłyby młodym ludziom odnaleźć się w dynamicznie zmieniającym się świecie. Jak zdecydować, które umiejętności są kluczowe i jak je przekazywać? Taki stan rzeczy wymaga zupełnego przemyślenia tego, jak postrzegamy szkołę i jej rolę w społeczeństwie.
Równość szans, różnice kulturowe, e-learning, e-booki, internet, bezpieczeństwo, rynek pracy – to tylko niektóre hasła, które dominują w społecznej świadomości w kontekście edukacji przyszłości. Jedno jest pewne – świat się zmienia, a edukacja zmuszona jest za nim nadążać. Jak nauczać o palących społecznie kwestiach, takich jak zmiany klimatu? Czy szkoła powinna kształtować postawy obywatelskie, czy pozostawać neutralna politycznie? Jaki powinien być współczesny absolwent? Zbliża się rok szkolny, dlatego w tym okresie szczególnie ważna jest refleksja o takich problemach.
Jak dla mnie w Polsce powinna być całkowita rewolucja w szkolnictwie. Przede wszystkim większy nacisk powinien być kładziony na naukę języków obcych oraz przedmiotów zawodowych. Nauka powinna być praktyczna, nie sama teoria.